سلامت معنوی عامل درمانی مهمی در فرآیند معالجه بیماران محسوب می‌شود

به گزارش روابط عمومی سازمان نظام روانشناسی، نشست علمی «رهیافت خداسو به سلامت معنوی»، سه‌شنبه 12 دی 1402 به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری دانشگاه علامه‌طباطبائی در محل ساختمان این پژوهشگاه برگزار شد.

دکتر علی فتحی آشتیانی در این نشست اظهار کرد:  سلامت از نظر سازمان جهانی بهداشت (1946) سلامت را تأمین رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبودن بیماری و نقص عضو تعریف می کند. در این تعریف شخص سالم کسی است که از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی برخوردار باشد. پس از حدود چهار دهه از تصويب تعريف سلامت توسط سازمان جهانی بهداشت، نماينده کشور نروژ در اجلاس ساليانه وزراي بهداشت کشورها، تکيه بر ابعاد سه‌گانه جسمي، رواني و اجتماعي را براي تأمین، حفظ و ارتقاي سلامت جامعه و آحاد مردم کافي ندانست.

وی بيان کرد: که باوجود اينکه مردم کشور نروژ، از وضعيت اجتماعي- اقتصادي کاملاً مطلوبي برخوردارند و به آينده‌اي حتي بهتر از وضع کنوني خود اطمينان دارند؛ اما به گونه‌اي روزافزون احساس پوچي، رهابودن و نااميدي مي‌کنند، ميزان ابتلا به افسردگي، اعتياد به الکل و مواد مخدر در جامعه افزايش يافته و وقوع جرم و جنايت روز افزون و آمار خودکش نگران‌کننده شده است.

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره عنوان کرد: نماينده کشور نروژ اين وضعيت را ناشي از ناديده انگاشتن "معنويت" و نقش آن در جامعه و سلامت جامعه دانست و توصيه كرد که سازمان جهاني بهداشت، بُعد جديدي را به نام "سلامت معنوي" به ابعاد سه‌گانه سلامت جسمي، رواني و رفاه اجتماعي اضافه کند. وزراي بهداشت دیگر کشورها هم به دليل وضعيت تقريباً مشابهي در کشورهاي خود، پس از بحث و گفتگو، با رأي موافق، پيشنهاد کشور نروژ را تصويب كردند. در مصوبه سازمان جهانی بهداشت در سال 1996، نیز از کشورهای عضو درخواست شد که در "راهبرد سلامت برای همه" در کشورشان بُعد معنوی سلامت را در نظر داشته باشند و به صورتی که با روندهای اجتماعی و فرهنگی آنها مطابقت داشته باشد، به کارگیرند.

دکتر فتحی آشتیانی ادامه داد: کشورهاي اروپائي تقريباً بلافاصله، موضوع سلامت معنوي را در معاهده کپنهاگ گنجانده و خود را متعهد به اجراي آن كردند. در آمريکا، دانشگاه‌ها به سلامت معنوي ورود كرده و تدريس آن را شروع کردند. به طوري که در حال حاضر، سلامت معنوي عملاً در همه دانشگاه‌هاي آمريکا تدريس مي‌شود و در اين مدت هزاران پروژه تحقيقاتي به انجام رسيده و مقالات آنها منتشر شده و ده‌ها کتاب هم با موضوع سلامت معنوي به چاپ رسيده است. در نوشته‌هاي غربی، معنویت بيشتر شامل معنويت دنيوي و اين‌جهاني است و با معنويت اخروي ارتباطي ندارد. هدف غرب از طرح مسئله سلامت معنوي، ترویج روحيه رضايت از زندگي دنيوي، خوش‌بيني و اميد در جامعه است و روش هایی چون گوش‌کردن يا نواختن موسيقي، كتاب‌خواني، يوگا، پناه‌بردن به طبيعت و از این قبیل را برای ارتقای سلامت معنوی پیشنهاد می دهند که نتيجه آن ايجاد آرامش و راحتي در انسان است و انسان ‌ها مي‌توانند درجاتي از اين سلامت را تجربه كنند.

وی گفت: ولی سلامت معنوی با رویکرد اسلامی با آنچه در غرب آمده است تفاوت دارد. از نظر علامه جوادی آملی سلامت معنوی، نیاز اساسی انسان و جامعه است. در اندیشه علامه جوادی آملی، سلامت معنوی از قدرت لایزال الهی نشات می گیرد و با اعتقاد به رسالت پیامبران و ائمه اطهار کمال می‏یابد و با اعتقاد به معاد استمرار می‏یابد و در یک ساحت (بینش و نگرش؛ گرایش و گروش، روش و منش)، بروز می کند. چنانچه سه حوزه عقل و قلب و رفتار انسان با مهارت و ممارست به طهارت و آراستگی زیورهای فضیلت درآید انسان به وارستگی و رستگاری خواهد رسید که کمال نهایی سلامت معنوی از دیدگاه قرآن است.

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تصریح کرد: گروه سلامت معنوي فرهنگستان علوم پزشكي که مروج سلامت معنوی در ایران از حدود 12 سال پیش است، در تعریف سلامت معنوی می گوید: سلامت معنوي وضعيتي هدفمند و معنادار از حيات انساني است كه حاصل ايمان و اعتقاد فرد به قدرت و كمال لايتناهي الهي و ارتباط پوياي مبتني بر مكارم اخلاق و محبت با خود، ديگران و جهان پيرامون است و منجر به ايجاد اميد، رضایتمندي، اطمينان قلبي، آرامش و داشتن قلب سليم در فرد و رستگاري در دنياي باقي مي‌گردد.

دکتر فتحی آشتیانی گفت: بنابراین می توان گفت، سلامت معنوی جزئی اساسی در چهارچوب ابعاد سلامت محسوب می‌شود و عاملی تعیین‌کننده و اثرگذار است. سلامت معنوی به‌عنوان عاملی حفاظتی در ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها محسوب می‌شود. سلامت معنوی به‌عنوان راهبردی موفق و کمک‌کننده به زندگی انسان در همه‌ مراحل و حوزه‌های زندگی است. سلامت معنوی عامل درمانی مهمی در فرآیند معالجه بیماران محسوب می‌شود. سلامت معنوی، موجب تعالی و قدرت‌گرفتن روحی شخص می‌شود. شواهد فراوانی از وجود رابطه قوی بین مذهب و سلامتی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت سلامت معنوی است.

وی افزود: مهمترین اثر و کارکرد سلامت معنویت، تقویت روحیه توکل و اتکا به درگاه ذات اقدس الهی و به تبع آن جلب عنایات حق تعالی است. سایر ویژگیهای آن شامل عزت، کرامت، آرامش، اطمینان قلبی، قناعت، افزایش روحیه، غرور و اعتماد ملی، اقتدار اجتماعی، افزایش منزلت اجتماعی، افزایش امید و نشاط اجتماعی و افزایش سطح بهداشت و سلامت به علت پایبندی به اعتقادات دینی و رعایت دستورات مذهبی است و می‏تواند به صورت غیرمستقیم بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به نکات فوق می توان گفت سلامت معنوی از طریق افزایش شناخت و بینش فرد، توجه به ابعاد عاطفی، رفتاری و پیامدی می تواند؛ ظرفیت مواجهه با سرخوردگی‏ها، درماندگی‏ها، استرس‏ها، نا امنی‏ها، ناکامی ها، ناملایمات و بحران‏ها را افزایش دهد و هنگام گرفتار شدن به این عوامل و شرایط به جای درگیر شدن با افکار منفی، نگرانی‏ها، ترس‏ها، اضطراب‏ها، افسردگی‏ها و به طور کلی اختلالات روانی، زمینه اطمینان و آرامش درونی را فراهم کند.

پایان پیام/